ประวัติ
โรงเรียนเทศบาล 1 (พะเยาประชานุกูล) ก่อตั้งเมื่อปี พ.ศ.2453 ที่ตั้งเดิมอยู่ที่ข้างร้านแสงไทยมอเตอร์
(ปัจจุบันผู้เช่าทำอาคารพาณิชย์)
ต่อมาเมื่อวันที่ 21 พฤษภาคม 2473 ย้ายมาตั้งในที่ดินของราชพัสดุ (ที่ปัจจุบัน) สร้างอาคารเรียนตามแบบแปลนของกระทรวงศึกษาธิการ แบบ ค. มี 5 ห้องเรียนด้วยเงินขายที่ดินเดิมราคา 3,500 บาท สมทบเงินบำรุงการศึกษา 3,700 บาท รวมราคาก่อสร้าง 7,200 บาท ปัจจุบันอาคารนี้เทศบาลอนุมัติให้รื้อเพื่อสร้างอาคารใหม่เป็นรูปทรงสี่เหลี่ยมแท่ง
พ.ศ. 2479 ต่อเติมอาคารแบบ ค. เป็นอาคาร 2 ชั้น 14 ห้องเรียนโดยเงินผู้ปกครองบริจาค
พ.ศ. 2504 เปิดสอนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 ถึงชั้นประถมศึกษาปีที่ 7 สร้างอาคารแบบ 004 สองชั้น 6 ห้องเรียนอยู่หลัง
อาคารแบบ ค. (ปัจจุบันเทศบาลอนุมัติให้รื้อสร้างอาคารเรียน 3 ชั้น 10 ห้องเรียน)
วันที่ 1 เมษายน 2506 ได้โอนการศึกษาจากโรงเรียนประชาบาล สังกัดกระทรวงศึกษาธิการ มาเป็นโรงเรียนสังกัดเทศบาลเมืองพะเยา กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย
ที่ตั้งและขนาด โรงเรียนเทศบาล 1 (พะเยาประชานุกูล) ตั้งอยู่เลขที่ 1 ถนนท่ากว๊าน ตำบลเวียง อำเภอเมือง จังหวัดพะเยา มีพื้นที่ทั้งหมด 3 ไร่ 2 งาน 74 ตารางวา มีอาณาเขตติดต่อดังนี้
ทิศเหนือ ติดต่อกับ ชุมชนวัดหลวงราชสัณฐาน
ทิศใต้ ติดต่อกับ กว๊านพะเยา
ทิศตะวันออก ติดต่อกับ ชุมชนวัดราชคฤห์
ทิศตะวันตก ติดต่อกับ ชุมชนวัดศรีอุโมงค์คำ
สภาพชุมชน
ชุมชนโดยรอบโรงเรียนประกอบด้วย วัด ตลาด หน่วยงานของทางราชการ เช่น สำนักงานเทศบาล สำนักงานสาธารณสุข ธนาคาร และบริษัทห้างร้านต่าง ๆ ประชากรส่วนใหญ่นับถือศาสนาพุทธ ประกอบอาชีพหลักคือ ค้าขาย รับราชการ ประมงและเกษตรกรรม ฐานะโดยรวมทั่วไปอยู่ในระดับปานกลาง มีวัฒนธรรมประเพณีท้องถิ่น และแหล่งภูมิปัญญา
สัญลักษณ์ประจำโรงเรียน
ตราสัญลักษณ์ประจำโรงเรียนคือ รูปวงกลมสองชั้น ชั้นในเป็นรูปพญานาคพ่นน้ำ ซึ่งหมายถึง ความอุดมสมบูรณ์ วงกลมชั้นนอกเป็นส่วนของตัวอักษร ชื่อโรงเรียนว่า โรงเรียนเทศบาล 1 (พะเยาประชานุกูล) อ.เมือง จ.พะเยา
วิสัยทัศน์
โรงเรียนเทศบาล 1 (พะเยาประชานุกูล) มีความคาดหวังให้นักเรียนในโรงเรียนมีความรู้ความสามารถทางด้านวิชาการ
ทันต่อเทคโนโลยี รักษาประเพณีวัฒนธรรม มีสุขภาพกาย สุขภาพจิตดี ดำรงตนในสังคมนี้ได้อย่างมีความสุข
คำขวัญ
ส่งเสริมวิชาการ สืบสานภูมิปัญญา
ก้าวหน้าด้วยเทคโนโลยี รักษาประเพณีวัฒนธรรม
อักษรย่อ
ท.1
เพลง
เทศบาล หนึ่ง เป็นของเรา คือพะเยาประชานุกูล
ชาติ กษัตริย์ ศาสน์ เราเทิดทูน มิให้เสื่อมสูญ จากพื้นดินไทย
ใต้ร่มบุญ พ่อขุนงำเมือง เรารุ่งเรืองศักดิ์ศรีวิไล
เทศบาล หนึ่ง เราภูมิใจ ให้เราเติบใหญ่สู่สังคม
เรียนดี กีฬาเด่น ไม่หวั่นเกรงใครหรือ กล้าข่ม
เหลือง น้ำเงิน ที่เราชื่นชม โบกปลิวพริ้วลม ตลอกกาล
พวกเรา เหล่า เหลือง - น้ำเงิน จะก้าวเดินไปไกลพร้อมกัน
ด้วยใจรัก และผูกพัน ให้เทศบาล หนึ่ง จงเจริญ
ปรัชญา
ปญฺญ น รานํ รตนํ แปลว่า ปัญญาเป็นรัตนะของคน